Bij het kiezen van je studie spelen verschillende vragen een rol. ‘Wat wil je uiteindelijk worden?’, is daar een van, maar het lastige aan deze vraag is niet zozeer dat je er eindeloos over door kunt fantaseren als wel dat het een vraag is die bij ieder feestje of gelegenheid door wie dan ook gesteld blijft worden. Soms kom je er makkelijk van af, wanneer je vertelt dat je rechten studeert en eigenlijk nog voor alles binnen de juridische beroepen openstaat. Dan vult men doorgaans je antwoord aan met: ‘O, ja, advocaat, daar wordt je goed betaald,’ of ‘Jij lijkt me wel een type voor rechter.’ Hoe kan het ook anders? In de krant, op het journaal, talloze misdaadseries – vaak als je in het dagelijkse leven wat te zien krijgt over advocaten of rechters, betreft dat meestal een strafzaak. Je zou bijna denken dat niet-juristen onderhand ook wel thuis zijn in het straf(proces)recht. Toch is niet alles wat het lijkt in deze tak van het recht.
Een van de meest recente voorbeelden is de zogenaamde strafbeschikking. Boetes kent iedereen wel, soms krijg je er een door een beetje pech. Juridisch gezien zijn er weer allerlei verschillende manieren om boetes op te leggen. Bij overtredingen en bepaalde lichte misdrijven kan de Officier van Justitie zelf straffen opleggen zonder dat er eerst een rechter naar de zaak kijkt. Te denken valt aan een boete, taakstraf, een ontzegging van de rijbevoegdheid voor maximaal zes maanden of een combinatie hiervan. Ook de politie mag strafbeschikkingen met boetes tot een bepaald bedrag opleggen. Net als een boete wordt dit soms schriftelijk overhandigd en ben je je van geen kwaad bewust.
Het gevaar van een strafbeschikking is dat door het betalen van de boete en eventueel het voldoen aan de andere eisen, maar ook als je niets doet, je veroordeling vaststaat en je vervolgens niet meer in beroep kunt gaan. In een strafbeschikking stelt de officier immers vast dat je schuldig bent aan het plegen van een strafbaar feit. Daarbovenop krijg je in de meeste gevallen ook nog eens een strafblad. Alleen boetes onder de 100 euro voor overtredingen, zijn uitgezonderd.
Iets wat al langere tijd bestaat en ook op dit verschijnsel lijkt, is de transactie. Echter, bij een transactie wordt je opgeroepen (‘gedagvaard’) om voor de rechter te verschijnen als je niet betaalt of reageert. Een betaalde transactie is weliswaar alsnog te zien op je strafblad, maar zwijgen is niet meteen toestemmen. Het Openbaar Ministerie is de komende jaren dan ook van plan om de transactie nog verder te vervangen door de strafbeschikking, zelfs bij de onschuldigere overtredingen zoals het niet aanlijnen van je hond.
Als student en zeker als rechtenstudent, wil je zo veel mogelijk de mogelijkheid voorkomen dat je een veroordeling en een strafblad krijgt aangezien steeds meer beroepen toch om een ‘verklaring omtrent het gedrag’ vragen. Uit nieuw onderzoek blijkt gelukkig dat er vaak nog hoop is bij een strafbeschikking. Als je hiertegen wél in verzet bent gegaan, kan de rechter in een aantal van de gevallen tot strafvermindering of zelfs vrijspraak komen.[1] Het is dus aan te raden om niet meteen zomaar een boete te betalen als je er een krijgt en op tijd verzet aan te tekenen mocht het een strafbeschikking zijn.
Voorkomen is altijd beter dan genezen, maar soms zie je door de bomen het bos niet meer. Dan wordt een kleine tip altijd gewaardeerd, toch?
~Calvin Gu, tweedejaars rechtenstudent
[1] ‘Beroep tegen strafbeschikking loont’, Mr-online.nl